Harika! 10. sınıf fizik dersi ikinci dönem ikinci yazılıya hazırlık için 100 soru ve cevabı aşağıda bulabilirsiniz. Bu sorular, müfredatta yer alan temel konuları kapsamaktadır. Başarılar dilerim!
Elektrik ve Manyetizma
- Soru: Elektrik yükü nedir? Temel yük taşıyıcıları nelerdir?
Cevap: Elektrik yükü, maddenin elektromanyetik etkileşimlere katılmasını sağlayan temel bir özelliktir. Temel yük taşıyıcıları elektron (negatif yük) ve proton (pozitif yük)dur. - Soru: Coulomb yasasını ifade ediniz.
Cevap: İki noktasal yük arasındaki elektriksel kuvvet, yüklerin çarpımı ile doğru orantılı, aralarındaki mesafenin karesi ile ters orantılıdır. Formülü: F = k * |q1 * q2| / r² - Soru: Elektrik alan nedir? Birimi nedir?
Cevap: Elektrik alan, birim pozitif yük başına düşen elektriksel kuvvettir. Birimi Newton/Coulomb (N/C) veya Volt/metre (V/m)’dir. - Soru: Elektrik potansiyeli nedir? Birimi nedir?
Cevap: Elektrik potansiyeli, birim pozitif yükü sonsuzdan belirli bir noktaya getirmek için yapılması gereken iştir. Birimi Volt (V)’tur. - Soru: Potansiyel farkı nedir?
Cevap: İki nokta arasındaki elektrik potansiyelleri arasındaki farktır. Gerilim olarak da adlandırılır. - Soru: Elektrik akımı nedir? Birimi nedir?
Cevap: Elektrik akımı, bir iletkenden birim zamanda geçen elektrik yükü miktarıdır. Birimi Amper (A)’dir. - Soru: Direnç nedir? Birimi nedir?
Cevap: Direnç, bir malzemenin elektrik akımına karşı gösterdiği zorluktur. Birimi Ohm (Ω)’dur. - Soru: Ohm yasasını ifade ediniz.
Cevap: Bir iletkendeki akım, iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkı ile doğru orantılı, direnci ile ters orantılıdır. Formülü: V = I * R - Soru: Bir devrede seri bağlı dirençlerin eşdeğer direnci nasıl bulunur?
Cevap: Seri bağlı dirençlerin eşdeğer direnci, dirençlerin toplamına eşittir: Req = R1 + R2 + R3 + … - Soru: Bir devrede paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direnci nasıl bulunur?
Cevap: Paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direncinin tersi, dirençlerin terslerinin toplamına eşittir: 1/Req = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 + … - Soru: Elektriksel güç nedir? Birimi nedir?
Cevap: Elektriksel güç, bir devrede birim zamanda harcanan veya üretilen elektrik enerjisidir. Birimi Watt (W)’tır. - Soru: Elektriksel gücün farklı formüllerini yazınız.
Cevap: P = V * I = I² * R = V² / R - Soru: Elektriksel enerji nedir? Birimi nedir?
Cevap: Elektriksel enerji, elektrik akımının iş yapma yeteneğidir. Birimi Joule (J) veya Watt-saat (Wh) veya Kilowatt-saat (kWh)’tir. - Soru: Bir elektrik devresinde kısa devre nedir?
Cevap: Bir devrede direncin çok düşük olduğu ve aşırı akımın aktığı durumdur. Genellikle istenmeyen bir durumdur. - Soru: Bir elektrik devresinde sigorta ne işe yarar?
Cevap: Sigorta, devrede aşırı akım oluşması durumunda devreyi keserek cihazları ve devreyi korur. - Soru: Mıknatıs nedir? Hangi kutupları vardır?
Cevap: Mıknatıs, demir, nikel, kobalt gibi metalleri çeken veya iten nesnedir. Kuzey (N) ve Güney (S) olmak üzere iki kutbu vardır. - Soru: Aynı kutuplar birbirini çeker mi iter mi? Zıt kutuplar birbirini çeker mi iter mi?
Cevap: Aynı kutuplar birbirini iter, zıt kutuplar birbirini çeker. - Soru: Manyetik alan nedir? Birimi nedir?
Cevap: Manyetik alan, hareketli elektrik yükleri veya manyetik malzemeler tarafından oluşturulan ve diğer hareketli yüklere veya manyetik malzemelere kuvvet uygulayan bir alandır. Birimi Tesla (T)’dır. - Soru: Bir telden akım geçtiğinde etrafında nasıl bir manyetik alan oluşur?
Cevap: Bir telden akım geçtiğinde telin etrafında dairesel bir manyetik alan oluşur. Manyetik alanın yönü sağ el kuralı ile bulunur. - Soru: Bir selenoid nedir? Manyetik alanı nasıldır?
Cevap: Selenoid, bir silindir etrafına sarılmış iletken telden oluşan bir bobindir. İçinde düzgün ve güçlü bir manyetik alan oluşur. - Soru: Elektromıknatıs nedir? Nasıl çalışır?
Cevap: Elektromıknatıs, içinden akım geçtiğinde manyetik alan oluşturan bir bobindir. Akım kesildiğinde manyetik alan kaybolur. - Soru: Bir manyetik alanda hareket eden yüklü bir parçacığa etki eden manyetik kuvvetin yönü nasıl bulunur?
Cevap: Manyetik kuvvetin yönü sol el kuralı ile bulunur. Başparmak akım yönünü, işaret parmağı manyetik alan yönünü gösterdiğinde orta parmak manyetik kuvvetin yönünü gösterir. - Soru: Elektromanyetik indüksiyon nedir?
Cevap: Bir iletken telin içinden geçen manyetik akının değişimi sonucu telde bir elektromotor kuvveti (EMK) indüklenmesi olayıdır. - Soru: Faraday yasasını ifade ediniz.
Cevap: İndüklenen elektromotor kuvveti (EMK), manyetik akının değişim hızı ile doğru orantılıdır. - Soru: Lenz yasası nedir?
Cevap: İndüklenen akım veya elektromotor kuvveti (EMK), kendisini oluşturan manyetik akı değişimine karşı koyacak yöndedir.
Optik - Soru: Işık nedir?
Cevap: Işık, elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen bir parçasıdır. Hem dalga hem de tanecik (foton) özelliği gösterir. - Soru: Işığın yayılma hızı nedir?
Cevap: Boşlukta ışığın yayılma hızı yaklaşık olarak 3 x 10⁸ m/s’dir. - Soru: Işığın yansıması nedir?
Cevap: Işığın bir yüzeye çarptıktan sonra geldiği ortama geri dönmesidir. - Soru: Yansıma yasalarını yazınız.
Cevap: - Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemdedir.
- Gelme açısı, yansıma açısına eşittir.
- Soru: Düzlem ayna nedir? Özellikleri nelerdir?
Cevap: Düz bir yüzeye sahip aynadır. Özellikleri: - Görüntü sanaldır (gerçek ışınların kesişimiyle oluşmaz).
- Görüntü düzdür.
- Görüntü cisimle aynı boyuttadır.
- Görüntü simetriktir (sağ-sol ters).
- Görüntü ayna arkasındaymış gibi görünür.
- Soru: Küresel aynalar kaça ayrılır?
Cevap: Çukur aynalar ve tümsek aynalar olmak üzere ikiye ayrılır. - Soru: Çukur ayna nedir? Özellikleri nelerdir?
Cevap: İç yüzeyi yansıtıcı olan küresel aynadır. Özellikleri, cismin aynaya olan uzaklığına göre değişir: - Gerçek veya sanal görüntü oluşturabilir.
- Düz veya ters görüntü oluşturabilir.
- Büyütülmüş, küçültülmüş veya aynı boyutta görüntü oluşturabilir.
- Soru: Tümsek ayna nedir? Özellikleri nelerdir?
Cevap: Dış yüzeyi yansıtıcı olan küresel aynadır. Özellikleri: - Her zaman sanal görüntü oluşturur.
- Her zaman düz görüntü oluşturur.
- Her zaman küçültülmüş görüntü oluşturur.
- Soru: Aynaların odak noktası nedir?
Cevap: Asal eksene paralel gelen ışınların yansıdıktan sonra toplandığı (çukur ayna) veya uzantılarının kesiştiği (tümsek ayna) noktadır. - Soru: Aynaların odak uzaklığı nedir?
Cevap: Odak noktası ile ayna arasındaki mesafedir. - Soru: Işığın kırılması nedir?
Cevap: Işığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken hızının değişmesi sonucu yön değiştirmesidir. - Soru: Kırılma yasalarını yazınız.
Cevap: - Gelen ışın, kırılan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemdedir.
- Gelme açısının sinüsünün kırılma açısının sinüsüne oranı sabittir (Snell yasası: n1 * sinθ1 = n2 * sinθ2).
- Soru: Mutlak kırılma indisi nedir?
Cevap: Bir ortamdaki ışık hızının boşluktaki ışık hızına oranıdır. - Soru: Bağıl kırılma indisi nedir?
Cevap: Bir ortamın kırılma indisinin başka bir ortamın kırılma indisine oranıdır. - Soru: Mercek nedir?
Cevap: En az bir yüzeyi eğri olan ve ışığı kırma özelliğine sahip saydam optik araçtır. - Soru: Mercekler kaça ayrılır?
Cevap: İnce kenarlı (yakınsak) mercekler ve kalın kenarlı (ıraksak) mercekler olmak üzere ikiye ayrılır. - Soru: İnce kenarlı (yakınsak) merceklerin özellikleri nelerdir?
Cevap: Üzerine paralel gelen ışınları bir noktada (odak noktası) toplar. Cisme göre gerçek veya sanal, düz veya ters, büyük veya küçük görüntü oluşturabilir. - Soru: Kalın kenarlı (ıraksak) merceklerin özellikleri nelerdir?
Cevap: Üzerine paralel gelen ışınları dağıtır. Her zaman sanal, düz ve küçültülmüş görüntü oluşturur. - Soru: Merceklerin odak noktası nedir?
Cevap: İnce kenarlı merceklerde asal eksene paralel gelen ışınların kırıldıktan sonra toplandığı nokta, kalın kenarlı merceklerde ise uzantılarının kesiştiği noktadır. - Soru: Merceklerin odak uzaklığı nedir?
Cevap: Odak noktası ile merceğin merkezi arasındaki mesafedir. - Soru: Göz kusurları nelerdir? Nasıl düzeltilir?
Cevap: - Miyopluk (Uzağı görememe): Görüntü retinanın önünde oluşur. Kalın kenarlı (ıraksak) merceklerle düzeltilir.
- Hipermetropluk (Yakını görememe): Görüntü retinanın arkasında oluşur. İnce kenarlı (yakınsak) merceklerle düzeltilir.
- Astigmatizma: Kornea veya merceğin düzensiz eğriliği nedeniyle görüntü net oluşmaz. Silindirik merceklerle düzeltilir.
- Soru: Mikroskop nedir? Ne amaçla kullanılır?
Cevap: Küçük nesnelerin büyütülmüş görüntülerini elde etmek için kullanılan optik bir araçtır. Genellikle biyolojik ve mikroskobik incelemelerde kullanılır. - Soru: Teleskop nedir? Ne amaçla kullanılır?
Cevap: Uzaktaki nesnelerin yakın ve büyük görüntülerini elde etmek için kullanılan optik bir araçtır. Genellikle gök cisimlerini incelemek için kullanılır. - Soru: Beyaz ışık hangi renklerden oluşur?
Cevap: Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor (gökkuşağı renkleri). - Soru: Işığın dispersiyonu (dağılması) nedir?
Cevap: Beyaz ışığın bir prizmadan geçerken farklı dalga boylarına (renklere) ayrılması olayıdır.
Dalgalar - Soru: Dalga nedir?
Cevap: Bir ortamda yayılan titreşim hareketidir. Enerji taşır ancak madde taşımaz. - Soru: Mekanik dalgalar nelerdir? Örnek veriniz.
Cevap: Yayılması için bir ortama ihtiyaç duyan dalgalardır. Su dalgaları, ses dalgaları, deprem dalgaları örnek verilebilir. - Soru: Elektromanyetik dalgalar nelerdir? Örnek veriniz.
Cevap: Yayılması için bir ortama ihtiyaç duymayan, elektrik ve manyetik alanların titreşimiyle oluşan dalgalardır. Işık, radyo dalgaları, mikrodalgalar, X ışınları örnek verilebilir. - Soru: Enine dalga nedir?
Cevap: Titreşim doğrultusu, yayılma doğrultusuna dik olan dalgalardır. Su dalgaları ve ışık dalgaları enine dalgalardır. - Soru: Boyuna dalga nedir?
Cevap: Titreşim doğrultusu, yayılma doğrultusuna paralel olan dalgalardır. Ses dalgaları boyuna dalgalardır. - Soru: Dalganın genliği nedir?
Cevap: Dalganın denge konumundan olan maksimum uzaklığıdır. Enerji ile doğru orantılıdır. - Soru: Dalganın dalga boyu nedir?
Cevap: Ardışık iki tepe veya iki çukur arasındaki mesafedir. Genellikle λ (lambda) ile gösterilir. - Soru: Dalganın frekansı nedir? Birimi nedir?
Cevap: Birim zamanda oluşan titreşim sayısıdır. Birimi Hertz (Hz)’dir. - Soru: Dalganın periyodu nedir? Birimi nedir?
Cevap: Bir tam dalganın oluşması için geçen süredir. Birimi saniye (s)’dir. Frekans ile ters orantılıdır (T = 1/f). - Soru: Dalganın hızı nedir? Nasıl bulunur?
Cevap: Dalganın birim zamanda aldığı yoldur. Hız (v) = Dalga boyu (λ) x Frekans (f) - Soru: Ses nedir? Nasıl oluşur?
Cevap: Maddelerin titreşimi sonucu oluşan mekanik bir dalgadır. Titreşen cisimler çevredeki hava moleküllerini titreştirir ve bu titreşimler kulaklarımız tarafından ses olarak algılanır. - Soru: Sesin yayılma hızı nelere bağlıdır?
Cevap: Ortamın yoğunluğuna, sıcaklığına ve esnekliğine bağlıdır. Genellikle katı maddelerde en hızlı, gazlarda en yavaştır. - Soru: Sesin yüksekliği ne ile ilgilidir?
Cevap: Sesin frekansı ile ilgilidir. Frekans arttıkça ses incelir (yüksek), frekans azaldıkça ses kalınlaşır (pes). - Soru: Sesin şiddeti ne ile ilgilidir? Birimi nedir?
Cevap: Sesin genliği ile ilgilidir. Genlik arttıkça ses şiddetlenir. Birimi desibel (dB)’dir. - Soru: Yankı nedir?
Cevap: Sesin bir yüzeye çarpıp geri yansıması sonucu duyulan tekrarıdır. - Soru: Rezonans nedir?
Cevap: Bir sistemin doğal frekansına eşit bir frekansta dışarıdan bir kuvvet uygulandığında sistemin titreşim genliğinin artması olayıdır. - Soru: Su dalgaları nasıldır?
Cevap: Hem enine hem de boyuna özellikler gösteren karmaşık dalgalardır. Yüzeydeki hareket enine, derinlikteki hareket boyunadır. - Soru: Deprem dalgaları nelerdir?
Cevap: Yerkabuğundaki ani kırılmalar sonucu oluşan sismik dalgalardır. P dalgaları (boyuna) ve S dalgaları (enine) olmak üzere iki ana türü vardır. - Soru: Elektromanyetik spektrum nedir?
Cevap: Radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar tüm elektromanyetik dalga türlerinin frekans veya dalga boyuna göre sıralanmış halidir. - Soru: Elektromanyetik spektrumun temel bölgeleri nelerdir?
Cevap: Radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışınlar, görünür ışık, morötesi ışınlar, X ışınları ve gama ışınları. - Soru: Radyo dalgaları nerelerde kullanılır?
Cevap: Radyo ve televizyon yayınları, telsiz iletişim, cep telefonları gibi alanlarda kullanılır. - Soru: Mikrodalgalar nerelerde kullanılır?
Cevap: Mikrodalga fırınlar, radar sistemleri, uydu iletişimleri gibi alanlarda kullanılır. - Soru: Kızılötesi ışınlar nerelerde kullanılır?
Cevap: Termal kameralar, uzaktan kumandalar, tıbbi görüntüleme gibi alanlarda kullanılır. - Soru: Morötesi ışınlar nerelerde kullanılır?
Cevap: Sterilizasyon, bronzlaşma lambaları, sahte para tespiti gibi alanlarda kullanılır. - Soru: X ışınları nerelerde kullanılır?
Cevap: Tıbbi görüntüleme (röntgen), güvenlik taramaları gibi alanlarda kullanılır. - Soru: Gama ışınları nerelerde kullanılır?
Cevap: Kanser tedavisi (radyoterapi), sterilizasyon, nükleer araştırmalar gibi alanlarda kullanılır.
Enerji - Soru: Enerji nedir? Birimi nedir?
Cevap: İş yapabilme yeteneğidir. Birimi Joule (J)’dur. - Soru: Kinetik enerji nedir? Formülü nedir?
Cevap: Bir cismin hareketi nedeniyle sahip olduğu enerjidir. Formülü: KE = 1/2 * m * v² (m: kütle, v: hız) - Soru: Potansiyel enerji nedir? Kaça ayrılır?
Cevap: Bir cismin konumu veya durumu nedeniyle sahip olduğu enerjidir. Yerçekimi potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisi olmak üzere temel olarak ikiye ayrılır. - Soru: Yerçekimi potansiyel enerjisi nedir? Formülü nedir?
Cevap: Bir cismin yerden yüksekliği nedeniyle sahip olduğu enerjidir. Formülü: PE_yerçekimi = m * g * h (m: kütle, g: yerçekimi ivmesi, h: yükseklik) - Soru: Esneklik potansiyel enerjisi nedir? Formülü nedir?
Cevap: Esnek bir cismin (yay gibi) sıkıştırılması veya gerilmesi sonucu depoladığı enerjidir. Formülü: PE_esneklik = 1/2 * k * x² (k: yay sabiti, x: sıkışma veya gerilme miktarı) - Soru: Mekanik enerji nedir?
Cevap: Bir sistemin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır. - Soru: Enerjinin korunumu yasası nedir?
Cevap: Enerji yoktan var edilemez, vardan yok edilemez, sadece bir türden başka bir türe dönüşebilir. Bir sistemdeki toplam enerji sabittir. - Soru: Isı nedir?
Cevap: Sıcaklık farkı nedeniyle bir sistemden diğerine aktarılan enerjidir. - Soru: Sıcaklık nedir? Birimi nedir?
Cevap: Bir maddenin atom veya moleküllerinin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Birimleri Celsius (°C), Kelvin (K) ve Fahrenheit (°F)’tır. - Soru: Isı transferi hangi yollarla gerçekleşir?
Cevap: İletim (kondüksiyon), konveksiyon (taşıma) ve radyasyon (ışınım) yoluyla gerçekleşir. - Soru: Öz ısı nedir?
Cevap: Bir maddenin 1 kilogramının sıcaklığını 1 santigrat derece artırmak için gereken ısı miktarıdır. - Soru: Hal değişimi nedir? Hangi haller vardır?
Cevap: Maddenin fiziksel durumunun değişmesidir. Katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç temel hal vardır. Plazma da dördüncü bir hal olarak kabul edilir. - Soru: Erime nedir?
Cevap: Katı halden sıvı hale geçme olayıdır. - Soru: Donma nedir?
Cevap: Sıvı halden katı hale geçme olayıdır. - Soru: Buharlaşma nedir?
Cevap: Sıvı halden gaz hale geçme olayıdır. - Soru: Yoğuşma nedir?
Cevap: Gaz halden sıvı hale geçme olayıdır. - Soru: Süblimleşme nedir?
Cevap: Katı halden doğrudan gaz hale geçme olayıdır. - Soru: Kırağılaşma nedir?
Cevap: Gaz halden doğrudan katı hale geçme olayıdır.
Basit Makineler (Belki kısa bir giriş olabilir) - Soru: Basit makine nedir?
Cevap: Tek bir hareketle iş yapmayı kolaylaştıran araçlardır. Kuvvetin yönünü, büyüklüğünü veya uygulama noktasını değiştirerek iş yapmayı kolaylaştırırlar. - Soru: Temel basit makineler nelerdir?
Cevap: Kaldıraç, eğik düzlem, vida, kama, çıkrık ve dişli çarklar. - Soru: Kaldıraç nedir?
Cevap: Sabit bir nokta (destek) etrafında dönebilen sert bir çubuktur. - Soru: Eğik düzlem nedir?
Cevap: Yüksek bir yere daha az kuvvet uygulayarak çıkmayı sağlayan eğimli bir yüzeydir. - Soru: Çıkrık nedir?
Cevap: Bir ip veya kablonun etrafından geçtiği, genellikle bir eksen etrafında dönebilen bir tekerlektir. - Soru: Basit makinelerin temel amacı nedir?
Cevap: İş yapmayı kolaylaştırmak, daha az kuvvetle daha büyük yükleri hareket ettirmek veya kuvvetin yönünü değiştirmektir.
Umarım bu sorular ve cevaplar sınav hazırlığınızda size yardımcı olur! Başarılar dilerim!