- Sınıf Fizik Dersi İkinci Dönem İkinci Yazılı Hazırlık Soruları ve Cevapları (100 Soru)
Özel Görelilik
- Soru: Özel görelilik teorisinin iki temel postulatını yazınız.
Cevap: - Fizik yasaları tüm eylemsiz referans sistemlerinde aynıdır.
- Boşluktaki ışık hızı, ışık kaynağının veya gözlemcinin hareketinden bağımsız olarak sabittir (c).
- Soru: Eylemsiz referans sistemi ne demektir?
Cevap: Sabit hızla hareket eden veya duran referans sistemidir. Üzerine net bir dış kuvvet etki etmeyen sistemlerdir. - Soru: Görelilik ilkesi neyi ifade eder?
Cevap: Fizik yasalarının tüm eylemsiz referans sistemlerinde aynı olduğunu ifade eder. - Soru: Michelson-Morley deneyi neyin varlığını kanıtlamaya çalışmıştır ve sonuçları ne olmuştur?
Cevap: Işık için bir taşıyıcı ortam olduğu düşünülen “eter”in varlığını kanıtlamaya çalışmıştır. Sonuç olarak, eterin varlığına dair hiçbir kanıt bulunamamıştır. - Soru: Zaman genişlemesi nedir ve hangi durumda gözlemlenir?
Cevap: Hareketli bir gözlemci için, durgun bir gözlemciye göre zamanın daha yavaş akmasıdır. Birbirine göre bağıl hızı olan sistemlerde gözlemlenir. - Soru: Uzunluk kısalması nedir ve hangi doğrultuda gerçekleşir?
Cevap: Hareketli bir cismin, hareket doğrultusunda durgun bir gözlemciye göre daha kısa görünmesidir. - Soru: Bağıl hızla hareket eden bir araçtaki bir saat, durgun bir gözlemciye göre nasıl görünür?
Cevap: Daha yavaş çalışıyor gibi görünür. - Soru: Işık hızına yakın hızlarda hareket eden bir cismin kütlesi nasıl değişir?
Cevap: Artar. - Soru: Kütle-enerji eşdeğerliği bağıntısını yazınız ve terimlerini açıklayınız.
Cevap: E = mc². Burada E enerji, m kütle ve c ışık hızıdır. Bu bağıntı, kütlenin enerjiye ve enerjinin kütleye dönüştürülebileceğini ifade eder. - Soru: Bir parçacığın kinetik enerjisi, durgun kütle enerjisine eşit olduğunda hızı ışık hızının kaç katı olur? (Görelilik etkilerini göz önünde bulundurunuz.)
Cevap: Bu sorunun cevabı karmaşıktır ve relativistik kinetik enerji formülünün kullanılmasını gerektirir. Kinetik enerji = (\gamma – 1)mc^2, burada \gamma = 1/\sqrt{1 – v^2/c^2}. Kinetik enerji durgun kütle enerjisine eşitse, (\gamma – 1)mc^2 = mc^2, yani \gamma = 2. Bu durumda 1/\sqrt{1 – v^2/c^2} = 2, buradan 1 – v^2/c^2 = 1/4, v^2/c^2 = 3/4, ve v = (\sqrt{3}/2)c \approx 0.866c.
Kuantum Fiziği - Soru: Kara cisim ışıması nedir?
Cevap: Üzerine düşen tüm elektromanyetik radyasyonu soğuran ve sıcaklığına bağlı olarak belirli bir spektrumda radyasyon yayan ideal bir cismin yaydığı ışıma. - Soru: Planck sabiti nedir ve değeri yaklaşık olarak kaçtır?
Cevap: Kuantum mekaniğinde temel bir sabittir. Enerji ile frekans arasındaki orantı sabitidir. Değeri yaklaşık olarak 6.626 \times 10^{-34} Js’dir. - Soru: Fotoelektrik olay nedir?
Cevap: Yeterli frekansta ışık (fotonlar) metal bir yüzeye çarptığında elektronların (fotoelektronlar) kopması olayıdır. - Soru: Eşik frekansı nedir?
Cevap: Fotoelektrik olayın gerçekleşebilmesi için ışığın sahip olması gereken minimum frekanstır. - Soru: Durdurma potansiyeli nedir?
Cevap: Fotoelektronların kinetik enerjisini sıfıra indirmek için uygulanan ters potansiyel farktır. - Soru: Compton olayı nedir?
Cevap: Bir fotonun bir elektronla etkileşerek saçılması ve dalga boyunun artması olayıdır. - Soru: Fotonun enerjisi ve momentumu nasıl hesaplanır?
Cevap: Enerji: E = hf = hc/λ, Momentum: p = h/λ = E/c. Burada h Planck sabiti, f frekans, c ışık hızı ve λ dalga boyudur. - Soru: Madde dalgaları hipotezi kime aittir ve neyi ifade eder?
Cevap: Louis de Broglie’ye aittir. Maddenin de dalga özelliği gösterebileceğini ifade eder. Her hareketli parçacığa bir dalga boyu eşlik eder (de Broglie dalga boyu: λ = h/p). - Soru: Heisenberg belirsizlik ilkesi neyi ifade eder? Bir örnek veriniz.
Cevap: Bir parçacığın konumunu ve momentumunu aynı anda kesin olarak belirlemenin mümkün olmadığını ifade eder. Örneğin, bir elektronun konumunu ne kadar hassas ölçerseniz, momentumu hakkındaki bilginiz o kadar belirsizleşir ve tam tersi. - Soru: Schrödinger denklemi neyi tanımlar?
Cevap: Kuantum mekaniksel sistemlerin zamanla nasıl değiştiğini tanımlayan temel bir denklemdir. - Soru: Dalga fonksiyonu (ψ) neyi temsil eder?
Cevap: Bir parçacığın belirli bir konumda bulunma olasılığını temsil eden matematiksel bir fonksiyondur. |\psi|^2 olasılık yoğunluğunu verir. - Soru: Kuantum sayıları nelerdir ve atomdaki elektronları nasıl tanımlarlar?
Cevap: Bir atomdaki elektronların enerji seviyelerini, şekillerini ve uzaysal yönelimlerini tanımlayan sayılardır. Baş kuantum sayısı (n), açısal momentum kuantum sayısı (l), manyetik kuantum sayısı (ml) ve spin kuantum sayısı (ms) olmak üzere dört tanedir. - Soru: Pauli dışlama ilkesi neyi ifade eder?
Cevap: Aynı atomda bulunan iki elektronun aynı dört kuantum sayısına sahip olamayacağını ifade eder. - Soru: Atomun enerji seviyeleri neden kesiklidir (kuantizedir)?
Cevap: Elektronların atom çekirdeği etrafında belirli yörüngelerde bulunabilmesi ve bu yörüngelere karşılık gelen belirli enerji değerlerine sahip olması nedeniyle. - Soru: Uyarılmış atom ne demektir?
Cevap: Temel enerji seviyesinden daha yüksek bir enerji seviyesinde bulunan atomdur. - Soru: Spontan emisyon ve uyarılmış emisyon arasındaki fark nedir?
Cevap: Spontan emisyonda, uyarılmış atom kendiliğinden daha düşük bir enerji seviyesine iner ve bir foton yayar. Uyarılmış emisyonda ise, uyarılmış bir atom üzerine uygun frekansta bir foton gönderildiğinde, atom daha düşük bir enerji seviyesine iner ve gelen fotonla aynı fazda ve yönde bir foton daha yayar. - Soru: Lazerin temel çalışma prensibi nedir?
Cevap: Uyarılmış emisyonun tetiklenmesiyle koherent (eş fazlı) ve tek renkli (monokromatik) ışık elde etme prensibine dayanır. - Soru: Fotoelektrik olayda ışığın şiddeti artırılırsa ne olur?
Cevap: Kopan fotoelektronların sayısı artar, ancak fotoelektronların maksimum kinetik enerjisi değişmez. - Soru: Fotoelektrik olayda ışığın frekansı artırılırsa ne olur?
Cevap: Kopan fotoelektronların maksimum kinetik enerjisi artar. Eğer frekans eşik frekansının altına düşerse, elektron kopması gerçekleşmez. - Soru: Bir elektronun dalga boyu nasıl değiştirilebilir?
Cevap: Momentumunu (dolayısıyla hızını) değiştirerek. Örneğin, elektronu hızlandırarak dalga boyu azaltılabilir.
Atom Fiziği - Soru: Bohr atom modeli hangi temel varsayımlara dayanır?
Cevap: - Elektronlar çekirdek etrafında belirli enerji seviyelerine sahip dairesel yörüngelerde hareket ederler.
- Elektronlar bu yörüngelerde hareket ederken enerji yaymazlar.
- Elektronlar ancak bir enerji seviyesinden diğerine atlarken enerji alıp verirler. Bu enerji farkı bir fotonun enerjisine eşittir (E = hf).
- Elektronların açısal momentumu kuantizedir (L = nħ, burada n tam sayı ve ħ = h/2π).
- Soru: Bohr yarıçapı nedir?
Cevap: Bohr atom modelinde hidrojen atomunun temel enerji seviyesindeki elektronun çekirdekten olan en olası uzaklığıdır. Değeri yaklaşık olarak 5.29 \times 10^{-11} m’dir. - Soru: Atomun spektrum çizgileri neden oluşur?
Cevap: Atomdaki elektronların farklı enerji seviyeleri arasında geçiş yaparken belirli frekanslarda fotonlar yayması veya soğurması sonucu oluşur. - Soru: Emisyon spektrumu ve absorpsiyon spektrumu arasındaki fark nedir?
Cevap: Emisyon spektrumu, uyarılmış atomların temel enerji seviyesine dönerken yaydığı belirli frekanstaki ışıklardan oluşur. Absorpsiyon spektrumu ise, beyaz ışık bir gazdan geçirildiğinde, gaz atomlarının belirli frekanslardaki ışığı soğurması sonucu oluşan karanlık çizgilerden oluşur. - Soru: Hidrojen atomunun enerji seviyeleri nasıl hesaplanır?
Cevap: E_n = -\frac{13.6 eV}{n^2} formülü ile hesaplanır. Burada n baş kuantum sayısıdır. - Soru: Lyman serisi hangi enerji seviyeleri arasındaki geçişlerden oluşur?
Cevap: Daha yüksek enerji seviyelerinden temel enerji seviyesine (n=1) yapılan geçişlerden oluşur. - Soru: Balmer serisi hangi enerji seviyeleri arasındaki geçişlerden oluşur?
Cevap: Daha yüksek enerji seviyelerinden ikinci enerji seviyesine (n=2) yapılan geçişlerden oluşur. - Soru: Paschen serisi hangi enerji seviyeleri arasındaki geçişlerden oluşur?
Cevap: Daha yüksek enerji seviyelerinden üçüncü enerji seviyesine (n=3) yapılan geçişlerden oluşur. - Soru: Röentgen (X-ışınları) nasıl oluşur?
Cevap: Hızlı elektronların bir hedefe çarparak aniden yavaşlaması veya atomların iç enerji seviyelerindeki elektron geçişleri sonucu oluşur. - Soru: Sürekli ve karakteristik X-ışınları arasındaki fark nedir?
Cevap: Sürekli X-ışınları (bremsstrahlung), elektronların hedef atomların çekirdeklerinin yakınından geçerken yavaşlaması sonucu oluşan geniş bir dalga boyu aralığına sahiptir. Karakteristik X-ışınları ise, hedef atomların iç enerji seviyelerindeki elektron geçişleri sonucu oluşan belirli dalga boylarına sahiptir.
Nükleer Fizik - Soru: Atom çekirdeği hangi parçacıklardan oluşur?
Cevap: Protonlar ve nötronlardan oluşur. Bu parçacıklara nükleon denir. - Soru: Proton ve nötronun temel özellikleri nelerdir?
Cevap: Proton: Pozitif yüklü, kütlesi yaklaşık olarak 1.6726 \times 10^{-27} kg. Nötron: Yüksüz, kütlesi yaklaşık olarak 1.6749 \times 10^{-27} kg. - Soru: Atom numarası (Z) ve kütle numarası (A) neyi ifade eder?
Cevap: Atom numarası (Z), çekirdekteki proton sayısını ifade eder. Kütle numarası (A), çekirdekteki proton ve nötronların toplam sayısını ifade eder. - Soru: İzotop nedir? Bir örnek veriniz.
Cevap: Aynı elementin farklı sayıda nötrona sahip atomlarına denir. Örneğin, Karbon-12 (^{12}_6C) ve Karbon-14 (^{14}_6C) karbonun izotoplarıdır. - Soru: Nükleer kuvvet nedir?
Cevap: Atom çekirdeğindeki protonları ve nötronları birbirine bağlayan güçlü ve kısa menzilli kuvvettir. - Soru: Kütle defekti (kütle açığı) nedir?
Cevap: Bir atom çekirdeğinin kütlesinin, onu oluşturan serbest proton ve nötronların kütleleri toplamından daha az olmasıdır. - Soru: Bağlanma enerjisi nedir ve nasıl hesaplanır?
Cevap: Bir atom çekirdeğini oluşturan nükleonları birbirinden ayırmak için gereken minimum enerjidir. Kütle defekti ile E = Δmc² bağıntısı kullanılarak hesaplanır. - Soru: Radyoaktivite nedir?
Cevap: Kararsız atom çekirdeklerinin kendiliğinden parçalanarak (ışıma yaparak) daha kararlı hale gelme sürecidir. - Soru: Alfa (α), Beta (β) ve Gama (γ) ışımaları nelerdir ve özellikleri nelerdir?
Cevap: - Alfa (α) ışıması: Helyum çekirdeği (^4_2He) yayılmasıdır. Pozitif yüklüdür ve madde içinde kısa mesafelerde ilerleyebilir.
- Beta (β) ışıması: Çekirdekteki bir nötronun protona dönüşmesiyle bir elektron (β-) veya bir protonun nötrona dönüşmesiyle bir pozitron (β+) yayılmasıdır. Negatif veya pozitif yüklüdür ve alfa ışınlarından daha uzun mesafelerde ilerleyebilir.
- Gama (γ) ışıması: Yüksek enerjili elektromanyetik radyasyon yayılmasıdır. Yüksüzdür ve madde içinde en uzun mesafelerde ilerleyebilir.
- Soru: Yarılanma ömrü nedir?
Cevap: Radyoaktif bir maddenin atomlarının yarısının bozunması için geçen süredir. - Soru: Nükleer fisyon nedir? Bir örnek veriniz.
Cevap: Ağır bir atom çekirdeğinin nötron bombardımanı sonucu daha küçük çekirdeklere bölünmesi sürecidir. Örneğin, Uranyum-235’in nötronlarla bombardımanı. - Soru: Nükleer füzyon nedir? Bir örnek veriniz.
Cevap: Hafif atom çekirdeklerinin yüksek sıcaklık ve basınç altında birleşerek daha ağır bir çekirdek oluşturması sürecidir. Örneğin, Güneş’teki hidrojen çekirdeklerinin birleşerek helyum çekirdeği oluşturması. - Soru: Zincirleme reaksiyon nedir?
Cevap: Bir nükleer fisyon olayında açığa çıkan nötronların başka fisyon olaylarını tetiklemesiyle devam eden kendiliğinden sürdürülebilir reaksiyondur. - Soru: Nükleer reaktörlerin temel çalışma prensibi nedir?
Cevap: Kontrollü zincirleme reaksiyonlar yoluyla ısı enerjisi üretmek ve bu enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmektir. - Soru: Radyasyonun canlılar üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap: DNA hasarı, hücre mutasyonları, kanser, radyasyon hastalığı gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. - Soru: Radyokarbon tarihlemesi nedir ve ne için kullanılır?
Cevap: Canlı organizmalarda bulunan Karbon-14 izotopunun bozunma hızını ölçerek organik maddelerin yaşını belirleme yöntemidir. Arkeolojik ve paleontolojik çalışmalarda kullanılır. - Soru: Atom bombası ve nükleer reaktör arasındaki temel fark nedir?
Cevap: Atom bombasında kontrolsüz bir zincirleme reaksiyon gerçekleşirken, nükleer reaktörde reaksiyon kontrollü bir şekilde yürütülür. - Soru: Güneşin enerji kaynağı nedir?
Cevap: Güneşin enerji kaynağı, çekirdeğinde gerçekleşen nükleer füzyon reaksiyonlarıdır. - Soru: Bir radyoaktif madde miktarının 3 yarılanma ömrü sonra başlangıçtaki miktarının kaçta kaçı kalır?
Cevap: Her yarılanma ömründe miktar yarıya iner. Bu nedenle 3 yarılanma ömrü sonra başlangıçtaki miktarının (1/2) * (1/2) * (1/2) = 1/8’i kalır. - Soru: Beta- bozunması sırasında atom numarası ve kütle numarası nasıl değişir?
Cevap: Atom numarası 1 artar, kütle numarası değişmez.
Optik - Soru: Işığın temel özellikleri nelerdir?
Cevap: Işık, elektromanyetik bir dalgadır, boşlukta sabit bir hızla (c) hareket eder, enerji taşır, yansıma, kırılma, girişim ve kırınım gibi olaylar sergiler. - Soru: Yansıma kanunlarını yazınız.
Cevap: - Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemdedir.
- Gelme açısı, yansıma açısına eşittir.
- Soru: Düzlem aynada oluşan görüntünün özellikleri nelerdir?
Cevap: Sanal, düz, cisimle aynı boyda ve simetriktir (cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı eşittir). - Soru: Küresel aynalar nelerdir ve kaç çeşidi vardır?
Cevap: Küresel bir yüzeyin bir parçasından oluşan aynalardır. İki çeşidi vardır: Çukur (içbükey) ayna ve Tümsek (dışbükey) ayna. - Soru: Odak noktası ve odak uzaklığı ne demektir?
Cevap: Odak noktası (F), asal eksene paralel gelen ışınların yansıdıktan sonra kesiştiği veya uzantılarının kesiştiği noktadır. Odak uzaklığı (f), odak noktasının ayna yüzeyine olan uzaklığıdır. - Soru: Bir küresel aynanın eğrilik yarıçapı (R) ile odak uzaklığı (f) arasındaki ilişki nedir?
Cevap: f = R/2 - Soru: Küresel aynalar için temel denklem nedir?
Cevap: 1/f = 1/d₀ + 1/dᵢ. Burada f odak uzaklığı, d₀ cisim uzaklığı ve dᵢ görüntü uzaklığıdır. - Soru: Büyütme (M) nedir ve nasıl hesaplanır?
Cevap: Görüntü boyutunun cisim boyutuna oranıdır. M = -dᵢ/d₀ = hᵢ/h₀. Burada hᵢ görüntü boyutu ve h₀ cisim boyutudur. - Soru: Kırılma nedir?
Cevap: Işığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken hızının ve doğrultusunun değişmesidir. - Soru: Snell yasasını yazınız.
Cevap: n₁ sinθ₁ = n₂ sinθ₂. Burada n₁ ve n₂ ortamların kırılma indisleri, θ₁ gelme açısı ve θ₂ kırılma açısıdır. - Soru: Mutlak kırılma indisi ve bağıl kırılma indisi arasındaki fark nedir?
Cevap: Mutlak kırılma indisi (n), bir ortamdaki ışık hızının boşluktaki ışık hızına (c) oranıdır (n = c/v). Bağıl kırılma indisi ise, iki farklı ortamın mutlak kırılma indislerinin oranıdır (n₂₁ = n₂/n₁). - Soru: Tam yansıma nedir ve hangi durumda gerçekleşir?
Cevap: Işığın daha yoğun bir ortamdan daha az yoğun bir ortama geçerken, gelme açısının kritik açıdan büyük olması durumunda hiçbir ışığın diğer ortama geçmeyip tamamının yansıması olayıdır. - Soru: Kritik açı nedir?
Cevap: Tam yansımanın gerçekleşmeye başladığı minimum gelme açısıdır. - Soru: Optik fiberler nasıl çalışır?
Cevap: Işığın fiberin iç yüzeyinde sürekli olarak tam yansıma yaparak çok uzun mesafelerde kayıpsız bir şekilde iletilmesi prensibine dayanır. - Soru: İnce kenarlı ve kalın kenarlı merceklerin temel özellikleri nelerdir?
Cevap: İnce kenarlı mercekler (yakınsak mercekler) üzerlerine düşen paralel ışınları bir noktada (odak noktası) toplar. Kalın kenarlı mercekler (ıraksak mercekler) üzerlerine düşen paralel ışınları dağıtır. - Soru: Mercekler için temel denklem nedir?
Cevap: 1/f = 1/d₀ + 1/dᵢ. Burada f odak uzaklığı, d₀ cisim uzaklığı ve dᵢ görüntü uzaklığıdır. Bu denklem küresel aynalar için olan denklemle aynıdır. - Soru: Bir merceğin odak gücü (P) nedir ve birimi nedir?
Cevap: Bir merceğin ışığı kırma yeteneğinin bir ölçüsüdür. Odak uzaklığının tersine eşittir (P = 1/f). Birimi diyoptri (D)’dir. - Soru: Göz kusurları nelerdir ve nasıl düzeltilir?
Cevap: Miyopluk (uzağı görememe) kalın kenarlı merceklerle, hipermetropluk (yakını görememe) ince kenarlı merceklerle, astigmatizma ise silindirik merceklerle düzeltilir. - Soru: Basit bir büyüteç nasıl çalışır?
Cevap: Cisim odak noktasından daha yakına yerleştirildiğinde, ince kenarlı mercek sanal, düz ve büyütülmüş bir görüntü oluşturur. - Soru: Mikroskop ve teleskopun temel çalışma prensipleri nelerdir?
Cevap: Mikroskop, küçük nesnelerin büyütülmüş görüntülerini oluşturmak için birden fazla merceği kullanır. Teleskop, uzak nesnelerin büyütülmüş görüntülerini oluşturmak için mercekleri veya aynaları kullanır. - Soru: Işığın girişimi nedir?
Cevap: İki veya daha fazla ışık dalgasının üst üste binerek genliklerinin birbirini güçlendirmesi (yapıcı girişim) veya zayıflatması (yıkıcı girişim) olayıdır. - Soru: Young deneyi (çift yarık deneyi) neyi kanıtlamıştır?
Cevap: Işığın dalga doğasını kanıtlamıştır. - Soru: Yapıcı ve yıkıcı girişim için yol farkı koşulları nelerdir?
Cevap: Yapıcı girişim için yol farkı dalga boyunun tam katları (mλ), yıkıcı girişim için yol farkı dalga boyunun buçuklu katları ((m + 1/2)λ) olmalıdır. - Soru: Işığın kırınımı nedir?
Cevap: Işık dalgalarının bir engelin kenarından geçerken veya küçük bir açıklıktan geçerken yayılması ve bükülmesidir. - Soru: Kırınım deseni nasıl oluşur?
Cevap: Tek bir yarık veya çok sayıda yarık (kırınım ağı) tarafından bükülen ışık dalgalarının girişim yapması sonucu oluşur. - Soru: Kırınım ağı nedir ve ne için kullanılır?
Cevap: Üzerinde çok sayıda paralel ve eşit aralıklı yarık bulunan optik bir bileşendir. Işığın dalga boylarını hassas bir şekilde ölçmek için spektroskopide kullanılır. - Soru: Polarizasyon nedir?
Cevap: Enine dalgaların (ışık gibi) titreşim yönlerinin sınırlandırılmasıdır. - Soru: Polarize ışık nasıl elde edilir?
Cevap: Polarize edici filtreler, yansıma veya çift kırılma gibi yöntemlerle elde edilebilir. - Soru: Işığın renkleri neye bağlıdır?
Cevap: Işığın dalga boyuna veya frekansına bağlıdır. - Soru: Beyaz ışık prizmadan geçirildiğinde neden renklere ayrılır?
Cevap: Farklı dalga boylarındaki ışıkların prizmada farklı açılarda kırılması (dispersiyon) nedeniyle.
Elektromanyetizma (İkinci Dönem Konusu Olabilir) - Soru: Elektrik alan çizgilerinin özellikleri nelerdir?
Cevap: Pozitif yüklerden çıkar, negatif yüklerde sonlanır, birbirlerini kesmezler, yoğunlukları elektrik alanın şiddetiyle orantılıdır. - Soru: Manyetik alan çizgilerinin özellikleri nelerdir?
Cevap: Kuzey kutbundan çıkar, güney kutbunda sonlanır, kapalı eğriler oluştururlar, birbirlerini kesmezler, yoğunlukları manyetik alanın şiddetiyle orantılıdır. - Soru: Bir telden akım geçtiğinde oluşan manyetik alanın yönü nasıl bulunur?
Cevap: Sağ el kuralı ile bulunur. Başparmak akım yönünü gösterirken, bükülmüş parmaklar manyetik alanın yönünü gösterir. - Soru: Faraday’ın indüksiyon yasası neyi ifade eder?
Cevap: Bir devreden geçen manyetik akı değişimi, devrede bir elektromotor kuvveti (EMK) indükler. İndüklenen EMK’nın büyüklüğü, manyetik akı değişim hızına eşittir. - Soru: Lenz yasası neyi ifade eder?
Cevap: İndüklenen akım veya EMK, kendisini oluşturan manyetik akı değişimine karşı yönde bir manyetik alan oluşturur. - Soru: Alternatif akım (AC) ve doğru akım (DC) arasındaki fark nedir?
Cevap: Doğru akım, zamanla yönü ve şiddeti değişmeyen akımdır. Alternatif akım ise, zamanla yönü ve şiddeti periyodik olarak değişen akımdır. - Soru: Transformatörler nasıl çalışır?
Cevap: Elektromanyetik indüksiyon prensibiyle çalışırlar. Birincil sargıdaki alternatif akım, demir çekirdekte değişen bir manyetik alan oluşturur. Bu değişen manyetik alan, ikincil sargıda bir EMK ve dolayısıyla akım indükler. - Soru: Elektromanyetik dalgalar nelerdir? Örnekler veriniz.
Cevap: Elektrik ve manyetik alanların birbirini indükleyerek boşlukta veya bir ortamda yayılan dalgalardır. Örnekler: Radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışınlar, görünür ışık, morötesi ışınlar, X-ışınları ve gama ışınları. - Soru: Elektromanyetik spektrum nedir?
Cevap: Elektromanyetik dalgaların frekans veya dalga boylarına göre sıralanmış halidir. - Soru: Elektromanyetik dalgaların yayılma hızı nelere bağlıdır?
Cevap: Ortamın elektriksel geçirgenliğine (ε) ve manyetik geçirgenliğine (μ) bağlıdır. Boşlukta hızı c = 1/\sqrt{ε₀μ₀} ile verilir.