Elbette, 12. sınıf fizik dersi birinci dönem ikinci yazılı hazırlığınız için 100 soru ve cevabı aşağıda bulabilirsiniz. Bu sorular, müfredatın genelini kapsamayı amaçlamaktadır. Sınavınızda başarılar dilerim!
Elektrik ve Manyetizma
- Soru: Elektrik yükü nedir ve birimi nedir?
Cevap: Maddeye atomaltı parçacıklar aracılığıyla kazandırılan ve elektromanyetik etkileşimlere neden olan temel bir özelliktir. Birimi Coulomb (C)’dur. - Soru: Coulomb yasası nedir ve matematiksel olarak nasıl ifade edilir?
Cevap: İki noktasal yük arasındaki elektriksel kuvvetin, yüklerin çarpımıyla doğru orantılı ve aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılı olduğunu belirten yasadır. Matematiksel ifadesi: F = k * |q1 * q2| / r^2 - Soru: Elektrik alan nedir ve birimi nedir?
Cevap: Birim pozitif yük başına düşen elektriksel kuvvettir. Birimi Newton/Coulomb (N/C) veya Volt/metre (V/m)’dir. - Soru: Noktasal bir yükün oluşturduğu elektrik alanın büyüklüğü nasıl bulunur?
Cevap: E = k * |q| / r^2 formülü ile bulunur. - Soru: Elektrik potansiyeli nedir ve birimi nedir?
Cevap: Birim pozitif yükü sonsuzdan belirli bir noktaya getirmek için yapılması gereken iştir. Birimi Volt (V)’tur. - Soru: Noktasal bir yükün oluşturduğu elektrik potansiyeli nasıl bulunur?
Cevap: V = k * q / r formülü ile bulunur. - Soru: Kondansatör nedir ve ne işe yarar?
Cevap: Elektrik enerjisini elektrik alanında depolayan devre elemanıdır. Devrelerde ani enerji ihtiyaçlarını karşılamak, filtreleme yapmak gibi amaçlarla kullanılır. - Soru: Bir kondansatörün kapasitesi nelere bağlıdır?
Cevap: Plakaların alanına, plakalar arasındaki mesafeye ve plakalar arasındaki dielektrik maddenin cinsine bağlıdır. - Soru: Paralel plakalı bir kondansatörün kapasitesi nasıl hesaplanır?
Cevap: C = ε * A / d formülü ile hesaplanır. (ε: dielektrik sabiti, A: plaka alanı, d: plakalar arası mesafe) - Soru: Kondansatörler seri bağlandığında eşdeğer kapasite nasıl bulunur?
Cevap: 1/C_eş = 1/C1 + 1/C2 + … - Soru: Kondansatörler paralel bağlandığında eşdeğer kapasite nasıl bulunur?
Cevap: C_eş = C1 + C2 + … - Soru: Elektrik akımı nedir ve birimi nedir?
Cevap: Birim zamanda bir kesitten geçen elektrik yükü miktarıdır. Birimi Amper (A)’dir. - Soru: Ohm yasası nedir ve matematiksel olarak nasıl ifade edilir?
Cevap: Bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkının, iletkenden geçen akıma oranının sabit olduğunu belirten yasadır. Matematiksel ifadesi: V = I * R - Soru: Direnç nedir ve birimi nedir?
Cevap: Bir iletkenin elektrik akımına karşı gösterdiği zorluktur. Birimi Ohm (Ω)’dur. - Soru: Bir iletkenin direnci nelere bağlıdır?
Cevap: İletkenin cinsine, uzunluğuna ve kesit alanına bağlıdır. - Soru: Dirençler seri bağlandığında eşdeğer direnç nasıl bulunur?
Cevap: R_eş = R1 + R2 + … - Soru: Dirençler paralel bağlandığında eşdeğer direnç nasıl bulunur?
Cevap: 1/R_eş = 1/R1 + 1/R2 + … - Soru: Elektriksel güç nedir ve birimi nedir?
Cevap: Birim zamanda harcanan veya üretilen elektrik enerjisidir. Birimi Watt (W)’tır. - Soru: Elektriksel güç nasıl hesaplanır?
Cevap: P = V * I = I^2 * R = V^2 / R formülleri ile hesaplanır. - Soru: Manyetik alan nedir ve birimi nedir?
Cevap: Hareketli elektrik yükleri tarafından oluşturulan ve manyetik kuvvetlere neden olan alandır. Birimi Tesla (T)’dır. - Soru: Bir telden geçen akımın oluşturduğu manyetik alanın yönü hangi kural ile bulunur?
Cevap: Sağ el kuralı ile bulunur. - Soru: Bir solenoidin içinde oluşan manyetik alanın büyüklüğü nelere bağlıdır?
Cevap: Akım şiddetine, sarım sayısına ve solenoidin uzunluğuna bağlıdır. - Soru: Bir yüklü parçacığın manyetik alanda hareketine etki eden kuvvetin yönü hangi kural ile bulunur?
Cevap: Sağ el kuralı ile bulunur (yükün işaretine dikkat edilmelidir). - Soru: Manyetik akı nedir ve birimi nedir?
Cevap: Bir yüzeyden geçen manyetik alan çizgilerinin sayısıdır. Birimi Weber (Wb)’dir. - Soru: Faraday yasası nedir?
Cevap: Bir devrede indüklenen elektromotor kuvvetin (EMK), devreden geçen manyetik akımdaki değişim hızına eşit olduğunu belirten yasadır. - Soru: Lenz yasası nedir?
Cevap: İndüksiyon akımının veya indüklenen EMK’nın, kendisini oluşturan manyetik akı değişimine karşı koyacak yönde olduğunu belirten yasadır. - Soru: Özindüksiyon nedir?
Cevap: Bir devredeki akım değişiminin, aynı devrede bir EMK indüklemesidir. - Soru: Alternatif akım (AA) nedir?
Cevap: Yönü ve şiddeti zamanla periyodik olarak değişen akımdır. - Soru: Doğru akım (DA) nedir?
Cevap: Yönü ve şiddeti zamanla değişmeyen akımdır. - Soru: Transformatör nedir ve ne işe yarar?
Cevap: Alternatif akımın gerilimini yükseltmeye veya düşürmeye yarayan elektrikli bir cihazdır. - Soru: Transformatörün çalışma prensibi nedir?
Cevap: Faraday’ın indüksiyon yasasına dayanır. - Soru: İdeal bir transformatörde giriş ve çıkış güçleri arasındaki ilişki nedir?
Cevap: Giriş gücü, çıkış gücüne eşittir (P_giriş = P_çıkış). - Soru: Bir transformatörde sarım sayıları ile gerilimler arasındaki ilişki nedir?
Cevap: V_p / V_s = N_p / N_s (V_p: primer gerilim, V_s: sekonder gerilim, N_p: primer sarım sayısı, N_s: sekonder sarım sayısı) - Soru: Elektromanyetik dalgalar nelerdir?
Cevap: Elektrik ve manyetik alanların birbirini indüklemesiyle boşlukta ışık hızıyla yayılan dalgalardır. - Soru: Elektromanyetik spektrum nedir?
Cevap: Radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar tüm elektromanyetik dalgaların frekans veya dalga boylarına göre sıralanmasıdır.
Modern Fizik - Soru: Özel görelilik teorisinin temel postulatları nelerdir?
Cevap: - Fizik yasaları tüm eylemsiz referans sistemlerinde aynıdır.
- Boşluktaki ışık hızı, kaynağın veya gözlemcinin hareketinden bağımsız olarak sabittir.
- Soru: Zaman genişlemesi nedir?
Cevap: Hareketli bir gözlemci için zamanın, durgun bir gözlemciye göre daha yavaş akmasıdır. - Soru: Uzunluk kısalması nedir?
Cevap: Hareket yönünde olan bir nesnenin uzunluğunun, hareketli bir gözlemci tarafından durgun bir gözlemciye göre daha kısa ölçülmesidir. - Soru: Kütle-enerji eşdeğerliği nedir ve matematiksel olarak nasıl ifade edilir?
Cevap: Kütlenin bir enerji biçimi olduğunu ve enerjinin de kütleye dönüştürülebileceğini ifade eder. Matematiksel ifadesi: E = mc^2 - Soru: Fotoelektrik olay nedir?
Cevap: Yeterince yüksek frekanslı ışık (fotonlar) bir metal yüzeye çarptığında, yüzeyden elektronların sökülmesidir. - Soru: Eşik frekansı nedir?
Cevap: Fotoelektrik olayın gerçekleşmesi için gereken minimum ışık frekansıdır. - Soru: Durdurma potansiyeli nedir?
Cevap: Fotoelektronların kinetik enerjilerini sıfıra indirmek için uygulanan ters potansiyeldir. - Soru: Compton saçılması nedir?
Cevap: Bir fotonun bir elektronla çarpışması sonucu fotonun dalga boyunun artması olayıdır. - Soru: Bohr atom modeli nedir?
Cevap: Elektronların atom çekirdeği etrafında belirli enerji seviyelerinde (yörüngelerde) döndüğünü ve bu yörüngeler arasında enerji alıp vererek geçiş yapabileceğini öne süren atom modelidir. - Soru: Uyarılmış atom nedir?
Cevap: Elektronları temel enerji seviyesinden daha yüksek bir enerji seviyesinde bulunan atomdur. - Soru: İyonlaşma enerjisi nedir?
Cevap: Bir atomdan bir elektronu tamamen koparmak için gereken minimum enerjidir. - Soru: Atom spektrumları nasıl oluşur?
Cevap: Uyarılmış atomların temel enerji seviyesine dönerken yaydıkları veya soğurdukları belirli frekanstaki ışınlar sonucu oluşur. - Soru: Çekirdek kuvveti nedir?
Cevap: Atom çekirdeğindeki protonları ve nötronları birbirine bağlayan güçlü etkileşim kuvvetidir. - Soru: Radyoaktivite nedir?
Cevap: Kararsız atom çekirdeklerinin kendiliğinden parçalanarak (ışıma yaparak) daha kararlı hale gelme sürecidir. - Soru: Alfa (α) ışıması nedir?
Cevap: Helyum çekirdeği (2 proton ve 2 nötron) yayılmasıdır. - Soru: Beta (β) ışıması nedir?
Cevap: Çekirdekteki bir nötronun protona dönüşerek bir elektron (β-) veya bir protonun nötrona dönüşerek bir pozitron (β+) yaymasıdır. - Soru: Gama (γ) ışıması nedir?
Cevap: Uyarılmış bir çekirdeğin fazla enerjisini elektromanyetik dalga (foton) şeklinde yaymasıdır. - Soru: Yarı ömür nedir?
Cevap: Radyoaktif bir maddenin atomlarının yarısının bozunması için geçen süredir. - Soru: Nükleer fisyon nedir?
Cevap: Ağır bir atom çekirdeğinin nötron bombardımanı sonucu daha küçük çekirdeklere bölünmesi ve enerji açığa çıkmasıdır. - Soru: Nükleer füzyon nedir?
Cevap: Hafif atom çekirdeklerinin yüksek sıcaklık ve basınç altında birleşerek daha ağır bir çekirdek oluşturması ve büyük miktarda enerji açığa çıkmasıdır.
Dalgalar - Soru: Dalga nedir?
Cevap: Bir ortamda veya boşlukta yayılan titreşim hareketidir. - Soru: Enine dalga nedir?
Cevap: Titreşim doğrultusu, ilerleme doğrultusuna dik olan dalgadır. Örn: Su dalgaları, elektromanyetik dalgalar. - Soru: Boyuna dalga nedir?
Cevap: Titreşim doğrultusu, ilerleme doğrultusuyla aynı doğrultuda olan dalgadır. Örn: Ses dalgaları. - Soru: Dalga boyu (λ) nedir?
Cevap: Ardışık iki tepe veya iki çukur arasındaki mesafedir. - Soru: Frekans (f) nedir?
Cevap: Birim zamanda oluşan titreşim sayısıdır. Birimi Hertz (Hz)’dir. - Soru: Periyot (T) nedir?
Cevap: Bir tam titreşimin gerçekleşmesi için geçen süredir. Frekansın tersidir (T = 1/f). - Soru: Dalga hızı (v) nedir?
Cevap: Dalganın birim zamanda aldığı yoldur. Dalga boyu ile frekansın çarpımına eşittir (v = λ * f). - Soru: Genlik nedir?
Cevap: Bir dalganın denge konumundan olan maksimum uzaklığıdır. - Soru: Girişim nedir?
Cevap: İki veya daha fazla dalganın aynı anda bir noktada karşılaştığında birbirlerini etkilemesi olayıdır. - Soru: Yapıcı girişim nedir?
Cevap: Tepe ve tepenin veya çukur ve çukurun üst üste gelmesiyle genliğin arttığı girişimdir. - Soru: Yıkıcı girişim nedir?
Cevap: Tepe ve çukurun üst üste gelmesiyle genliğin azaldığı veya tamamen yok olduğu girişimdir. - Soru: Dalgalarda kırınım (difraksiyon) nedir?
Cevap: Dalgaların bir engelin kenarından veya küçük bir açıklıktan geçerken bükülerek yayılması olayıdır. - Soru: Tek yarıkta kırınım deseni nasıl oluşur?
Cevap: Merkezi aydınlık bir saçak ve kenarlara doğru şiddeti azalan karanlık ve aydınlık saçaklar şeklinde oluşur. - Soru: Çift yarıkta girişim deseni nasıl oluşur?
Cevap: Eşit aralıklı aydınlık ve karanlık saçaklar şeklinde oluşur. - Soru: Merkezi aydınlık saçak nedir?
Cevap: Çift yarıkta girişim deseninde yol farkının sıfır olduğu noktada oluşan en parlak saçaktır. - Soru: Saçak aralığı nedir?
Cevap: Çift yarıkta girişim deseninde ardışık iki aydınlık veya iki karanlık saçak arasındaki mesafedir. - Soru: Doppler olayı nedir?
Cevap: Kaynak veya gözlemcinin hareketli olması durumunda algılanan dalga frekansının değişmesidir. - Soru: Sesin hızı nelere bağlıdır?
Cevap: Ortamın sıcaklığına, yoğunluğuna ve esnekliğine bağlıdır. - Soru: Sesin şiddeti nelere bağlıdır?
Cevap: Kaynağın titreşim genliğine ve dinleyicinin kaynağa olan uzaklığına bağlıdır. - Soru: Sesin yüksekliği (tonu) nelere bağlıdır?
Cevap: Sesin frekansına bağlıdır. - Soru: Rezonans nedir?
Cevap: Bir sistemin doğal frekansına eşit bir frekansta dış bir kuvvet uygulandığında, sistemin titreşim genliğinin önemli ölçüde artması olayıdır. - Soru: Işığın kırılması (refraksiyon) nedir?
Cevap: Işığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken hızının değişmesi sonucu doğrultusunun değişmesidir. - Soru: Snell yasası nedir?
Cevap: Işığın kırılması sırasında geliş açısı (θ1) ve kırılma açısı (θ2) ile ortamların kırılma indisleri (n1 ve n2) arasındaki ilişkiyi veren yasadır: n1 * sin(θ1) = n2 * sin(θ2) - Soru: Tam yansıma nedir?
Cevap: Işığın yoğun ortamdan daha az yoğun bir ortama geçerken sınır açısından daha büyük bir açıyla gelmesi durumunda hiçbir şekilde kırılamayıp tamamen yansıması olayıdır. - Soru: Kritik açı nedir?
Cevap: Tam yansımanın gerçekleşmeye başladığı geliş açısıdır. - Soru: Mercekler nedir ve ne işe yararlar?
Cevap: Işığı kırarak görüntü oluşturmaya yarayan optik araçlardır. - Soru: İnce kenarlı merceklerin özellikleri nelerdir?
Cevap: Paralel gelen ışınları bir noktada (odak noktası) toplarlar. Gerçek ve sanal görüntü oluşturabilirler. - Soru: Kalın kenarlı merceklerin özellikleri nelerdir?
Cevap: Paralel gelen ışınları dağıtırlar. Sadece sanal görüntü oluştururlar. - Soru: Odak uzaklığı nedir?
Cevap: Bir merceğin optik merkezi ile odak noktası arasındaki mesafedir. - Soru: Görüntü oluşumu için temel ışınlar nelerdir (mercekler için)?
Cevap: - Asal eksene paralel gelen ışın odaktan geçer.
- Odaktan geçen ışın asal eksene paralel gider.
- Optik merkezden geçen ışın doğrultusunu değiştirmez.
- Soru: Görüntü oluşumu için temel ışınlar nelerdir (aynalar için)?
Cevap: - Asal eksene paralel gelen ışın odaktan yansır.
- Odaktan gelen ışın asal eksene paralel yansır.
- Merkezden gelen ışın kendi üzerinden geri yansır.
- Soru: Düz aynada görüntü özellikleri nelerdir?
Cevap: Sanal, düz ve cisimle aynı boyuttadır. Cisme göre simetriktir. - Soru: Çukur aynada görüntü özellikleri nelerdir?
Cevap: Cisme göre konuma bağlı olarak gerçek veya sanal, düz veya ters, büyük veya küçük olabilir. - Soru: Tümsek aynada görüntü özellikleri nelerdir?
Cevap: Her zaman sanal, düz ve cisimden küçüktür. - Soru: Kırılma indisi nedir?
Cevap: Işığın boşluktaki hızının (c), ortamdaki hızına (v) oranıdır (n = c/v). - Soru: Huygens prensibi nedir?
Cevap: Bir dalga cephesindeki her noktanın yeni bir dairesel dalganın (ikincil dalgacık) kaynağı olduğunu ve yeni dalga cephesinin bu dalgacıkların zarfı olduğunu belirten prensiptir. - Soru: Polarizasyon nedir?
Cevap: Enine dalgaların titreşim doğrultusunun sınırlandırılmasıdır. Sadece enine dalgalar polarize edilebilir. - Soru: Işık şiddeti nedir?
Cevap: Birim yüzeye düşen ışık enerjisi miktarıdır. - Soru: Aydınlanma şiddeti nedir?
Cevap: Birim yüzeye düşen ışık akısıdır. Birimi lüks (lümen/m^2)’tür. - Soru: Işık akısı nedir?
Cevap: Bir kaynaktan yayılan toplam ışık miktarıdır. Birimi lümen (lm)’dir. - Soru: Renklerin oluşumu nasıl açıklanır?
Cevap: Beyaz ışık, farklı dalga boylarındaki renklerin birleşimidir. Bir cismin rengi, hangi dalga boylarını yansıttığı veya soğurduğu ile belirlenir. - Soru: Ana renkler nelerdir (ışık için)?
Cevap: Kırmızı, yeşil ve mavi. - Soru: Ara renkler nelerdir (ışık için)?
Cevap: Sarı (kırmızı + yeşil), camgöbeği (yeşil + mavi), macenta (kırmızı + mavi). - Soru: Gölge nasıl oluşur?
Cevap: Işığın doğrusal yayılması nedeniyle, ışık kaynağı ile bir engel arasına giren bölgede ışık alamayan karanlık alan oluşur. - Soru: Optik fiber nedir ve nerelerde kullanılır?
Cevap: Işığın tam yansıma prensibiyle iletildiği ince cam veya plastik tellerdir. Telekomünikasyon, tıp (endoskopi), aydınlatma gibi alanlarda kullanılır.