Elbette, 10. sınıf fizik dersi birinci dönem birinci yazılı hazırlığınız için 100 soru ve cevabı aşağıda bulabilirsiniz. Bu sorular, genellikle bu dönemde işlenen konuları kapsamaktadır. Başarılar dilerim!
Temel Kavramlar ve Birimler
- Fiziğin temel amacı nedir?
- Doğayı ve doğa olaylarını anlamak ve açıklamak.
- Fizikte kullanılan temel büyüklükler nelerdir?
- Uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, elektrik akımı, ışık şiddeti ve madde miktarı.
- SI birim sisteminde uzunluk birimi nedir?
- Metre (m).
- SI birim sisteminde kütle birimi nedir?
- Kilogram (kg).
- SI birim sisteminde zaman birimi nedir?
- Saniye (s).
- Vektörel ve skaler büyüklük arasındaki fark nedir?
- Vektörel büyüklüklerin yönü ve büyüklüğü vardır, skaler büyüklüklerin sadece büyüklüğü vardır.
- Örnek olarak üç vektörel büyüklük yazınız.
- Hız, kuvvet, ivme.
- Örnek olarak üç skaler büyüklük yazınız.
- Sıcaklık, kütle, zaman.
- Hızın SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Metre bölü saniye (m/s).
- İvmenin SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Metre bölü saniye kare (m/s²).
Kinematik (Hareket) - Konum nedir?
- Bir cismin seçilen bir referans noktasına göre bulunduğu yer.
- Yer değiştirme nedir?
- Bir cismin ilk konumu ile son konumu arasındaki en kısa mesafedir ve bir vektörel büyüklüktür.
- Ortalama hız nasıl hesaplanır?
- Toplam yer değiştirme / Toplam zaman.
- Anlık hız nedir?
- Çok kısa bir zaman aralığında ölçülen hızdır.
- Düzgün doğrusal hareket nedir?
- Sabit hızla ve aynı doğrultuda yapılan harekettir.
- Düzgün doğrusal harekette konum-zaman grafiği nasıldır?
- Doğrusal bir grafik.
- Düzgün doğrusal harekette hız-zaman grafiği nasıldır?
- Zaman eksenine paralel bir doğru.
- Ortalama ivme nasıl hesaplanır?
- Hızdaki değişim / Toplam zaman.
- Anlık ivme nedir?
- Çok kısa bir zaman aralığında ölçülen ivmedir.
- Düzgün değişen doğrusal hareket nedir?
- Sabit ivmeyle yapılan harekettir.
- Düzgün değişen doğrusal harekette hız-zaman grafiği nasıldır?
- Eğimli bir doğru.
- Düzgün değişen doğrusal harekette konum-zaman grafiği nasıldır?
- Parabolik bir eğri.
- Serbest düşme nedir?
- Sadece yerçekimi etkisiyle yapılan harekettir.
- Serbest düşmede ivme neye eşittir?
- Yerçekimi ivmesine (genellikle g = 9.8 m/s² veya yaklaşık 10 m/s² alınır).
- Yukarı doğru düşey atış hareketi nasıldır?
- Önce yavaşlar, durur ve sonra aşağı doğru hızlanır.
- Yatay atış hareketi nasıldır?
- Yatayda sabit hızlı, düşeyde serbest düşme hareketi yapar.
- Eğik atış hareketi nasıldır?
- Yatay ve düşey bileşenlere ayrılan bir harekettir.
- Eğik atışta menzil nedir?
- Cismin atıldığı noktadan tekrar aynı yüksekliğe düştüğü yatay mesafe.
- Eğik atışta maksimum yükseklik nedir?
- Cismin çıkabileceği en yüksek nokta.
- Bağıl hareket nedir?
- Bir gözlemciye göre başka bir cismin hareketidir.
Dinamik (Kuvvet ve Hareket) - Kuvvet nedir?
- Bir cismin hareketini, şeklini veya yönünü değiştirebilen etkidir.
- Kuvvetin SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Newton (N).
- Newton’un birinci yasası nedir?
- Eylemsizlik yasası: Bir cisim üzerine etki eden net bir kuvvet yoksa, duruyorsa durmaya, sabit hızla hareket ediyorsa sabit hızla hareket etmeye devam eder.
- Eylemsizlik nedir?
- Bir cismin hareket durumunu koruma eğilimidir.
- Kütle ve ağırlık arasındaki fark nedir?
- Kütle, madde miktarıdır ve değişmez. Ağırlık, cisme etki eden yerçekimi kuvvetidir ve konuma göre değişebilir.
- Newton’un ikinci yasası nedir?
- Temel yasa: Bir cisme etki eden net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir (F = ma).
- Newton’un üçüncü yasası nedir?
- Etki-tepki yasası: Her etkiye karşı eşit büyüklükte ve zıt yönde bir tepki vardır.
- Sürtünme kuvveti nedir?
- İki yüzeyin birbirine göre hareketini zorlaştıran veya engelleyen kuvvettir.
- Statik sürtünme kuvveti nedir?
- Cisim henüz hareket etmiyorken uygulanan sürtünme kuvvetidir.
- Kinetik sürtünme kuvveti nedir?
- Cisim hareket halindeyken uygulanan sürtünme kuvvetidir.
- Normal kuvvet nedir?
- Bir yüzeyin bir cisme uyguladığı, yüzeye dik olan kuvvettir.
- İp gerilmesi nedir?
- Bir ip veya kablo boyunca iletilen çekme kuvvetidir.
- Yay kuvveti nedir?
- Sıkıştırılmış veya gerilmiş bir yayın uyguladığı kuvvettir.
- Hooke yasası nedir?
- Bir yayın uyguladığı kuvvet, yayın uzama veya sıkışma miktarıyla doğru orantılıdır (F = -kx).
- Bileşke kuvvet nedir?
- Bir cisme etki eden tüm kuvvetlerin vektörel toplamıdır.
- Denge nedir?
- Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfır olması durumudur.
- Dinamik denge nedir?
- Sabit hızla hareket eden bir cismin durumudur (net kuvvet sıfırdır).
- Tork nedir?
- Bir kuvvetin bir dönme noktası etrafında döndürme etkisidir.
- Ağırlık merkezi nedir?
- Bir cismin tüm kütlesinin toplandığı varsayılan noktadır.
- Moment nedir?
- Genellikle tork anlamında kullanılır.
Enerji - İş nedir?
- Bir kuvvetin bir cismi belirli bir mesafe boyunca hareket ettirmesiyle yapılan enerji transferidir.
- İşin SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Joule (J).
- Güç nedir?
- Birim zamanda yapılan iş veya harcanan enerjidir.
- Gücün SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Watt (W).
- Kinetik enerji nedir?
- Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerji (KE = 1/2 mv²).
- Potansiyel enerji nedir?
- Bir cismin konumundan veya durumundan dolayı sahip olduğu enerji.
- Yerçekimi potansiyel enerjisi nedir?
- Bir cismin yüksekliğinden dolayı sahip olduğu enerji (PE = mgh).
- Esneklik potansiyel enerjisi nedir?
- Sıkıştırılmış veya gerilmiş bir yayın sahip olduğu enerji (PE = 1/2 kx²).
- Mekanik enerji nedir?
- Bir sistemin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır.
- Enerjinin korunumu yasası nedir?
- Enerji yoktan var edilemez, var olan enerji de yok edilemez, sadece bir biçimden başka bir biçime dönüşebilir.
- Sürtünmeli yüzeylerde enerji korunumu nasıl ifade edilir?
- Mekanik enerji korunmaz, bir kısmı ısı enerjisine dönüşür.
- Verim nedir?
- Elde edilen faydalı enerjinin, harcanan toplam enerjiye oranıdır.
- İş-enerji teoremi nedir?
- Bir cisme yapılan net iş, cismin kinetik enerjisindeki değişime eşittir.
- Enerji dönüşümü örnekleri veriniz.
- Güneş enerjisinin elektrik enerjisine dönüşmesi, kimyasal enerjinin hareket enerjisine dönüşmesi.
- Bir cismin potansiyel enerjisi hangi durumlarda artar?
- Yüksekliği arttığında veya esnek bir cisim daha fazla gerildiğinde/sıkıştırıldığında.
Momentum - Momentum nedir?
- Bir cismin kütlesi ile hızının çarpımıdır (p = mv).
- Momentumun SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Kilogram metre bölü saniye (kg m/s).
- İtme nedir?
- Bir cisme uygulanan kuvvetin etki süresiyle çarpımıdır (I = FΔt).
- İtme-momentum teoremi nedir?
- Bir cisme uygulanan itme, cismin momentumundaki değişime eşittir.
- Momentumun korunumu yasası nedir?
- Dış kuvvetlerin etkisi olmadığı bir sistemde, sistemin toplam momentumu sabittir.
- Esnek çarpışma nedir?
- Çarpışan cisimlerin hem momentumlarının hem de kinetik enerjilerinin korunduğu çarpışma türü.
- Esnek olmayan çarpışma nedir?
- Çarpışan cisimlerin momentumlarının korunduğu ancak kinetik enerjilerinin korunmadığı çarpışma türü.
- Tamamen esnek olmayan çarpışma nedir?
- Çarpışan cisimlerin birbirine kenetlenerek birlikte hareket ettiği çarpışma türü.
- Roketlerin çalışma prensibi hangi fiziksel yasaya dayanır?
- Momentumun korunumu yasası.
- Hava yastıklarının çalışma prensibi hangi fiziksel yasaya dayanır?
- İtme-momentum teoremi (etki süresini artırarak kuvveti azaltır).
Ek Kavramlar ve Uygulamalar - Basit makineler nelerdir?
- İşi daha kolay yapmamızı sağlayan araçlardır (örneğin kaldıraç, makara, eğik düzlem).
- Kaldıraç nedir?
- Sabit bir nokta (destek) etrafında dönebilen sert bir çubuktur.
- Makaralar nedir?
- Etrafında ipin geçtiği, genellikle yükleri kaldırmak için kullanılan tekerleklerdir.
- Eğik düzlem nedir?
- Yükleri daha az kuvvetle yukarı taşımak için kullanılan eğimli yüzeydir.
- Basınç nedir?
- Birim yüzeye etki eden dik kuvvettir.
- Basıncın SI birim sistemindeki birimi nedir?
- Pascal (Pa).
- Akışkan basıncı nedir?
- Sıvı ve gazların uyguladığı basınçtır.
- Kaldırma kuvveti nedir?
- Bir akışkan içine batırılan bir cisme uygulanan yukarı yönlü kuvvettir.
- Archimedes prensibi nedir?
- Bir akışkana batırılan bir cisme etki eden kaldırma kuvveti, cismin yer değiştirdiği akışkanın ağırlığına eşittir.
- Yoğunluk nedir?
- Birim hacimdeki kütle miktarıdır.
- Termodinamik nedir?
- Isı ve enerji arasındaki ilişkileri inceleyen fizik dalıdır.
- Sıcaklık nedir?
- Bir maddenin ortalama moleküler kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür.
- Isı nedir?
- Sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir.
- Öz ısı nedir?
- Bir maddenin birim kütlesinin sıcaklığını bir derece değiştirmek için gereken ısı miktarıdır.
- Hal değişimi nedir?
- Bir maddenin katı, sıvı veya gaz halleri arasında geçiş yapmasıdır.
Problem Çözme Odaklı Sorular (Kısa Cevaplı) - Durmakta olan 5 kg kütleli bir cisme 10 N’luk bir kuvvet uygulanıyor. Cismin ivmesi kaç m/s² olur?
- F = ma => 10 = 5 * a => a = 2 m/s²
- Sabit hızla hareket eden bir araç 10 saniyede 100 metre yol alıyor. Aracın hızı kaç m/s’dir?
- Hız = Mesafe / Zaman => Hız = 100 / 10 => Hız = 10 m/s
- Yerden 20 metre yükseklikten serbest bırakılan bir cisim kaç saniye sonra yere düşer? (g = 10 m/s²)
- h = 1/2 gt² => 20 = 1/2 * 10 * t² => 20 = 5t² => t² = 4 => t = 2 s
- Kütlesi 2 kg olan bir cismin hızı 3 m/s’den 7 m/s’ye çıkıyor. Cismin kinetik enerjisindeki değişim kaç Joule’dür?
- ΔKE = 1/2 m (v₂² – v₁²) => ΔKE = 1/2 * 2 * (7² – 3²) => ΔKE = 1 * (49 – 9) => ΔKE = 40 J
- 500 N ağırlığındaki bir cismi 2 metre yukarı kaldırmak için kaç Joule iş yapmak gerekir?
- İş = Kuvvet * Mesafe => İş = 500 N * 2 m => İş = 1000 J
Doğru/Yanlış ve Boşluk Doldurma - (Doğru/Yanlış) Vektörel büyüklükler sadece büyüklükle ifade edilir.
- Yanlış
- (Boşluk Doldurma) Newton’un birinci yasası aynı zamanda __ yasası olarak da bilinir.
- Eylemsizlik
- (Doğru/Yanlış) Enerji birimi Joule’dür.
- Doğru
- (Boşluk Doldurma) Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise cisim __ halindedir.
- Denge
- (Doğru/Yanlış) Momentum skaler bir büyüklüktür.
- Yanlış